รายละเอียดสมุนไพร
|
|
| ชื่อสมุนไพร | กระบก |
| ชื่อวิทยาศาสตร์ | Irvingia malayana Oliv. ex A.W.Benn. |
| ชื่อสามัญ | Barking deer’s mango,Wild almond |
| ชื่อท้องถิ่น | มะลื่น หมักลื่น (สุโขทัย นครราชสีมา), ซะอัง (ตราด), หลักกาย (สุรินทร์) |
| ลักษณะทางพฤกษศาสตร์ | - ต้น เป็นไม้ยืนต้นขนาดกลางถึงขนาดใหญ่ ไม้ผลัดใบ ทรงเรือนยอดเป็นพุ่มแน่นทึบ สูงประมาณ 10-30 เมตร ลำต้นเปลา เปลือกต้นมีสีเทาอ่อนปนสีน้ำตาลค่อนข้างเรียบ โคนต้นมักขึ้นเป็นพูพอน เจริญเติบโตได้ดีในสภาพดินทุกชนิด ในที่กลางแจ้ง ต้องการน้ำและความชื้นปานกลาง ขยายพันธุ์ด้วยวิธีการเพาะเมล็ด - ใบ ใบเดี่ยวติดเรียงสลับกัน ลักษณะใบเป็นรูปไข่หรือรูปรีแกมรูปขอบขนานจนถึงรูปใบหอก ใบกว้างประมาณ 2-9 เซนติเมตรยาวประมาณ 8-20 เซนติเมตร เนื้อใบหนาเกลี้ยงทั้งสองด้าน ขอบใบเรียบ โคนใบมนแหลมหรือเว้าเล็กน้อย สอบเรียวไปทางปลายใบ ปลายใบแหลมทู่ ขอบใบเรียบ มีเส้นแขนงใบประมาณ 8-14 คู่ และมักมีเส้นแขนงปลอมแซมระหว่างกลาง เส้นใบย่อยเป็นแบบขั้นบันได เห็นได้ชัดจากด้านท้องใบ เมื่อใบแห้งจะเห็นเส้นร่างแหชัดทั้งสองด้าน ปลายใบเป็นติ่งมน มีหูใบ หูใบมีลักษณะพิเศษคือ ม้วนหุ้มยอด เรียวแหลม โค้งเล็กน้อยลักษณะเป็นรูปดาบ ยาวประมาณ 3 เซนติเมตร - ดอก ออกดอกเป็นช่อตามซอกใบและปลายกิ่ง ดอกมีสีเขียวอมเขียวอ่อน มีกลีบเลี้ยง 5 กลีบ กลีบดอก 5 กลีบ มีเกสรตัวผู้อยู่ 10 อัน - ผล หรือ ลูก ลักษณะของผลเป็นรูปกลมรี หรือค่อนข้างเป็นรูปไข่ ลักษณะแบนเล็กน้อย คล้ายกับผลมะม่วงขนาดเล็ก โดยผลอ่อนจะมีสีเขียว แต่เมื่อแก่แล้วจะเปลี่ยนเป็นสีเหลือง ในผลมีเมล็ดและมีเนื้อหุ้มเมล็ดเละ ๆ เหมือนมะม่วง ในผลกระบกมีเมล็ด - เมล็ด ลักษณะเป็นรูปไข่ เมล็ดใหญ่ เป็นเมล็ดเดียว มีเปลือกแข็ง เนื้อในเมล็ดมีเนื้อแป้งสีขาว และมีน้ำมัน |
| สรรพคุณทางยา | 1. ผลใช้เป็นยาระบาย ช่วยฆ่าพยาธิในท้อง 2. เนื้อในเมล็ดช่วยบำรุงไต 3. เนื้อในเมล็ดมีรสร้อน ช่วยบำรุงเส้นเอ็น แก้เส้นเอ็นพิการ บำรุงไขข้อกระดูก แก้ข้อขัดได้ 4. เนื้อไม้ช่วยทำให้เจริญอาหาร บำรุงหัวใจ 5. น้ำมันจากเมล็ดช่วยบำรุงสมอง 6. น้ำมันเมล็ดรักษาริดสีดวงจมูก บรรเทาอาการหอบหืด 7. ใบช่วยแก้อาการคันตามผิวหนัง |
| การนำไปใช้ประโยชน์ | - เนื้อในเมล็ดมีรสหวานมัน นิยมนำมาคั่วรับประทานเป็นของว่าง มีรสคล้ายกับถั่วลิสง หรือที่เรียกว่า "กระบกคั่ว" เนื้อในเมล็ดเป็นแหล่งอุดมของแคลเซียมและเหล็กชั้นดี จึงช่วยบำรุงกระดูกและฟันได้เป็นอย่างดี น้ำมันจากเนื้อในเมล็ดสามารถนำมาใช้เป็นสบู่และเทียนไขได้ ไม้กระบกเป็นไม้เนื้อแข็งและหนัก มีเสี้ยนตรงแข็งมาก ไม่แตกแยกเมื่อแห้ง เลื่อยผ่าตกแต่งได้ง่าย สามารถนำมาใช้ทำเป็นเครื่องมือกสิกรรม เช่น ครก ไม้ตีพริก เครื่องสีข้าว รวมถึงสิ่งปลูกสร้างที่อยู่ในร่ม และยังนำมาทำเป็นฟืน หรือถ่านที่ให้ความร้อนสูงได้ |
| อ้างอิง | กรมส่งเสริมคุณภาพสิ่งแวดล้อม, จังหวัดกรุงเทพฯ. (2560). รูปภาพกระบก. สืบค้น 22 มีนาคม 2565, จาก http://greenarea.deqp.go.th เมดไทย. (2563) กระบก. สืบค้น 22 มีนาคม 2565, จาก https://medthai.com/กระบก |
| ไฟล์ | >>ดาวน์โหลด<< |